Biến Trung Quốc thành xã hội tiêu dùng

Xuất khẩu vốn châm ngòi cho đà phát triển kinh tế bùng nổ ở Trung Quốc. Thế nhưng, thời thế đã đổi thay, chính phủ ở Bắc Kinh đang chuyển hướng ưu tiên tiêu dùng nội địa.

Mới đây, chuỗi các cửa hàng điện tử dân dụng Media Markt của Đức đã khai trương một cửa hàng bán lẻ ở Thượng Hải, cửa hàng đầu tiên ở Trung Quốc. Theo kế hoạch mở rộng kinh doanh của công ty mẹ Metro, từ nay đến năm 2015, Media Markt sẽ mở thêm hơn 100 cửa hàng bán lẻ nữa trên toàn thãnh thổ Trung Quốc.

Việc các chuỗi cửa hàng bán lẻ phương Tây đua nhau xâm nhập thị trường Trung Quốc chính là một sự khởi đầu của một cuộc cách mạng nữa. Sức tiêu dùng của tầng lớp trung lưu ngày càng đông đảo ở Trung Quốc đang trở thành một động phát triển mới, đặc biệt ở các vùng duyên hải phía Đông: từ Bắc Kinh đến Thượng Hải và Thâm Quyến.

Tuần trước, Phó thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, vốn được coi là ngôi sao đang lên ở Bắc Kinh, đã ca ngợi tính kỷ luật, tính công nghiệp và chất lượng hàng hóa Đức. Ông Lý Khắc Cường đã dành tới 3 ngày ở Đức trong chuyến công du châu Âu và Bộ trưởng Kinh tế Đức cũng cảm thấy rất hài lòng với việc Trung Quốc đặt mua các sản phẩm của Volkswagen, Daimler và của các công ty Đức khác lên tới 8,7 tỷ euro. Ông Lý Khắc Cường cũng hứa hẹn mua tới 6 tỷ euro trái phiếu chính phủ Tây Ban Nha.

Hơn 2.600 tỷ USD dự trữ ngoại tệ  của Trung Quốc đang chờ được giải ngân và Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường , phụ trách khâu mua sắm của Quốc vụ viện, hy vọng biến Trung Quốc thành một xã hội tiêu dùng. Trung Quốc và Hong Kong hiện có tổng cộng hơn 100 tỷ phú đôla Mỹ, cao gấp 4 lần con số tỷ phú đôla của Nhật Bản.

Sự chuyển hướng sang khuyến khích tiêu dùng trong nước được lãnh đạo Trung Quốc thông báo nói trên quả là một tin vui cho các hãng phương Tây.

Nhà kinh doanh Redmond Yeung, điều hành chuỗi các cửa hàng thời trang GAP ở Trung Quốc, nói: “Bây giờ chính là thời điểm thuận lợi để chúng tôi tiến vào thị trường Trung Quốc khổng lồ”. Ông Redmond Yeung dự kiến sẽ mở thêm một cửa hàng nữa ở Thượng Hải, đồng thời với hai cửa hàng lớn tại thủ đô Bắc Kinh. Các đối thủ bán lẻ lớn của GAP là H&M và C&A hiện đã có nhiều chân rết ở Trung Quốc.

Đáng chú ý là tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc “chịu chơi hàng hiệu” hơn tầng lớp trung lưu phương Tây và không ngán cái giá 225-297 euro của một chiếc quần jeans “hàng hiệu” (gấp đôi mức thu nhập bình quân hàng tháng của một người lao động bình thường ở Thượng Hải).

Đối với tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc, hàng hiệu có sức hút đặc biệt vì nó thể hiện đẳng cấp và “tiền nào của nấy”. Thay vì học tập thế hệ cha ông còng lưng sản xuất hàng hóa giá rẻ để bán sang các nước phương Tây, tầng lớp trung lưu Trung Quốc muốn hưởng thụ cuộc sống.

Trung Quốc đang trở thành một thị trường tiêu thụ đầy hứa hẹn đối với phương Tây, đặc biệt khi các nhà hoạch định chính sách nước này chuyển trọng tâm vào việc khuyến khích tiêu dùng nội địa. Chính Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường cũng thừa nhận kinh nghiệm quốc tế cho thấy rằng “mọi lộ trình tiến tới trở thành một cường quốc đều được dẫn dắt bởi nhu cầu tiêu dùng trong nước”. Trong kế hoạch 5 năm sắp tới, lần đầu tiên Trung Quốc đặt ưu tiên cao nhất cho tiêu dùng và coi đây là động lực phát triển.

Kể từ khi bắt đầu xảy ra khủng hoảng kinh tế, chính phủ Trung Quốc đã khuyến khích những người mua ô tô bằng các biện pháp giảm thuế. Năm ngoái,  chỉ riêng hãng Volkswagen của Đức đã bán được 1,9 triệu chiếc xe ở thị trường Trung Quốc, tăng 37% so với năm 2009. Mặc dù chính phủ Trung Quốc cũng đặt ra mức trần hạn chế việc đăng ký xe mới, nhưng biện pháp này chỉ lpà một hạn chế nho nhỏ đối với kế hoạch đại qui mô nhằm khuyến khích tiêu dùng nội địa.

Đối với nhiều người ở Trung Quốc, việc sở hữu một chiếc xe riêng chính là một sự thể hiện đẳng cấp, chỉ đứng sau việc sở hữu một ngôi biệt thự riêng. “Thà khóc trên một chiếc BMW còn hơn cười trên một chiếc xe đạp” đã trở thành một câu nói cửa miệng của tầng lớp trung lưu mới nổi ở Trung Quốc.

Trong khi đó, gần 700 triệu cư dân ở các vùng nông thôn lại đối mặt với những vấn đề hoàn toàn trái ngược. Thông thường, họ tích cóp tiền bạc để phòng khi ốm đau và phòng lúc tuổi già. Hiện thời, chính phủ Trung Quốc đang tiến hành một chiến dịch rộng lớn nhằm biến nông dân thành người tiêu dùng thông qua việc khuyến khích họ mua tivi, tủ lạnh và máy tính điện tử.

Các quan chức địa phương ở khắp Trung Quốc hiện đang khuyến khích việc xây dựng những trung tâm thương mại khổng lồ giống như các công viên giải trí. Thành phố Vũ Hán, một thành phố 9 triệu dân, đang có tham vọng nổi tiếng thế giới thông qua các cửa hàng, cửa hiệu của mình. Wuhan International Plaza hiện đại đang sừng sững vươn lên trong khói bụi một thời của thành phố chuyên sản xuất thép này.

Chỉ có điều, nhiều cư dân ở đây không dám đặt chân vào Wuhan International Plaza vì giá hàng hóa “cao ngất ngưởng, trên trời”. Phần lớn khách hàng là những người có chức, có quyền hoặc các chủ doanh nghiệp mới giàu, những người sẵn sàng bỏ ra 10.000 nhân dân tệ cho một lần “đi chợ mua sắm”. Đáng nói là số tiền “một lần đi chợ” này còn cao hơn thu nhập cả năm của một nông dân bình thường ở Trung Quốc.

(tamnhin)